Onverbindende algemene voorwaarden

Europa wordt door velen vervloekt, maar de consumentenbescherming die het ons opleverde, heeft ook zo zijn voordelen. Een hoogleraar vatte het krachtig samen: ongeveer 80% van de algemene voorwaarden waar bij de rechter een beroep op wordt gedaan, belandt in de prullenbak.

Voorwaarden bij de kamer van koophandel

Veel ondernemers hebben hun algemene voorwaarden bij de Kamer van Koophandel gedeponeerd. Ooit is er een tijd geweest dat dat zin had, maar nu niet meer. Ook op de website vermelden dat u algemene voorwaarden hanteert, is niet voldoende. U moet ze als ondernemer echt beschikbaar stellen aan de klant voordat er een overeenkomst wordt gesloten. Dat betekent dat u bij een offerte per mail de voorwaarden moet meesturen. Als iemand bij u langskomt, dan moet u de voorwaarden echt daadwerkelijk geven aan de klant of consument. Alleen in hoge uitzonderingen hoeft dat niet - zoals wanneer iemand bij een automaat een treinkaartje koopt en vervolgens instapt; dan is het daadwerkelijk ter hand stellen problematisch. Maar de wet zegt: als het enigszins mogelijk is, moeten de algemene voorwaarden gegeven worden, nog voordat er een overeenkomst is gesloten. Dat iemand ze dan vervolgens niet leest, maakt voor de geldigheid niet uit. Overigens zijn de regels tegenwoordig anders ten aanzien van diensten, maar aangezien rechters er nog niet uit zijn wanneer iets precies een dienst is, kunt u toch maar beter de algemene voorwaarden met elke offerte meesturen. Dit voorkomt immers ook ergernis.

Onredelijke bepalingen

Zet geen onredelijke bepalingen in uw algemene voorwaarden, dat is de basis. Maar wie bepaalt wat onredelijk is? De wet maakt het ons gemakkelijk door voorbeelden te noemen, onderverdeeld in een ‘zwarte lijst’ en een ‘grijze lijst’. Op de zwarte lijst staan bepalingen die in ieder geval onredelijk zijn. Zulke bepalingen mag u nooit opnemen. Op de grijze lijst staan bepalingen die onredelijk kunnen zijn. Wilt u zo’n bepaling toch opnemen? Dan moet u bewijzen dat daar in uw geval echt goede redenen voor zijn. Lukt het u niet om dat te bewijzen? Dan hoeven consumenten de bepaling niet te accepteren. Ook bepalingen die niet op de zwarte of grijze lijst staan, kunnen onredelijk zijn.

Voorbeelden van de zwarte lijst

De volgende bepalingen zijn volgens de wet in ieder geval onredelijk:

• als de consument de koop alleen via de rechter ongedaan kan maken;
• als de termijn waarbinnen je kan gaan procederen korter is dan een jaar;
• als binnen 3 maanden na de koop de prijs verhoogd mag worden, zonder dat de consument van de koop mag afzien;
• als de verkoper niet aansprakelijk is wanneer het product niet doet wat consumenten ervan mogen verwachten;
• als de ondernemer zelf bepaalt of het product voldoet, of gebrekkig is;
• als de overeenkomst heel makkelijk te sluiten is (telefonisch, online), maar heel moeilijk op te zeggen is (aangetekend, alleen op maandag);
• als je als consument ver van huis moet gaan procederen;
• als de ondernemer iets anders mag leveren dan beloofd, zonder dat de consument dan van de koop mag afzien.

Voorbeelden van bepalingen op de grijze lijst

De volgende bepalingen worden vermoed onredelijk te zijn:

• als de levertermijn ongebruikelijk lang of onduidelijk is;
• als u als koper of huurder aansprakelijk wordt voor allerlei zaken die normaal de verantwoordelijkheid zijn van de verkoper of verhuurder (zoals omvallende bomen in de tuin van een gehuurde woning);
• als de consument moet bewijzen waarom de ondernemer schade moet betalen, terwijl het zonder algemene voorwaarden zo zou zijn dat de ondernemer de bewijslast draagt;
• als er een flink boetebeding in staat (pas hier vooral mee op, want zo'n beding wordt helemaal ongeldig, en niet gematigd tot iets redelijks).

Wijzig uw algemene voorwaarden niet zomaar

Levert u doorlopend producten of diensten? En wilt u tussentijds uw algemene voorwaarden wijzigen? Dat kan alleen als bij de afsluiting van het abonnement of contract al in uw voorwaarden staat dat u dat mag doen. Stuur de gewijzigde voorwaarden naar de consument. Een advertentie in de krant of een kort berichtje aan de consument dat de voorwaarden zijn gewijzigd, is niet genoeg. Zijn de nieuwe voorwaarden nadelig voor de consument? Dan kan hij de voorwaarden afwijzen, of het contract opzeggen.